ایران_ هر وقت مى خواهيم متوجه شويم كه كسى به ما دروغ مى گويد يا نه، ياد داستان پينوكيو و پدر ژپتو مى افتيم. اما نه فرد مقابل ما پينوكيو است نه شما پدر ژپتو. بنابراين متوجه شدن دروغ و شناختن فرد دروغگو كار ساده اى نيست. مطمئناً اگر داراى چنين قدرتى بوديم مى توانستيم از مزاياى زيادى بهره ببريم.كارشناسان تخمين مى زنند اغلب افراد حداقل يك يا دو بار در روز دروغ مى گويند. اما چرا افراد به گونه هاى مختلف دروغ مى گويند.دكتر «گيل سالتز» روانشناس نيويوركى مى گويد: در سن چهار يا پنج سالگى وقتى كودك شروع به دروغ گفتن مى كند، قصد و نيتى ندارد و آن را از روى بدخواهى انجام نمى دهد، بلكه مى خواهد مورد توجه واقع شود و از قدرت زبان استفاده كند. اما بعداً، دروغ مى گوييم تا به اهداف مورد نظرمان برسيم و از مشكلات دور بمانيم.

گاهى برخى افراد دروغ مى گويند تا از عواطف و احساسات ديگران محافظت كنند و اسم اين دروغ ها را «دروغ هاى مصلحتى» (دروغ هاى سفيد) مى گذارند، اما گاهى يواش يواش اين دروغ گفتن، تبديل به يك بيمارى مى شود و فرد به آن عادت مى كند و احساس مى كند مجبور است دروغ بگويد آن هم بدون هيچ علتى.خب، با وجود اين افراد دروغگو در كنارمان دانستن علائمى درباره فردى كه ممكن است به شما دروغ بگويد لازم و ضرورى است. سعى كنيد دروغ نگوييد. اغلب ما سر مسائل كوچك و بى اهميت هم دروغ مى گوييم. حتى شده دروغ هاى مصلحتى كوچك. ولى از همين الان تصميم بگيريد اين عادت را ترك كنيد. در اينجا به هفت علامت اشاره شده است كه اگر هر كدام از آنها را مشاهده كرديد، بدانيد فرد مقابلتان به شما دروغ مى گويد.

۱) نگاه نكردن به طور مستقيم در چشم، برقرار نكردن ارتباط چشمى : به طور كلى اگر شخصى به شما دروغ بگويد اصلاً به چشمان شما نگاه نخواهد كرد، حداقل در قسمت هاى اصلى مكالماتش. به طور طبيعى وقتى افراد با هم صحبت مى كنند، حداقل در حين نيمى از مكالمه خود به چشمان فرد مقابل نگاه مى كنند.

اگر خلاف اين باشد و فرد مورد نظر نگاه كمترى به چشمان شما بكند، شما مى توانيد به او مشكوك شويد. البته در اينجا لازم است يك اخطار نيز به شما بدهيم، برخى از افراد تبحر خاصى در دروغ گفتن دارند و حتى زمانى هم كه دروغ مى گويند به راحتى و طبيعى در چشمان شما نگاه خواهند كرد و وانمود مى كنند كه راست مى گويند و شما ممكن است متوجه دروغ گفتن آنها نشويد.

۲) تغيير صدا: تغيير مداوم تن و آهنگ صدا يا مكث زياد در حين صحبت كردن مثل اوم، لوم و صاف كردن گلو هم مى تواند نشان دهنده دروغ باشد.

۳) به كار بردن غيرطبيعى حركات دست و بدن اگر يك فرد در حين گفت وگو پاهاى خود را خيلى تكان بدهد، شانه هايش را بالا بيندازد، حركات دستش زياد و غيرطبيعى باشد، صورتش را از شما برگرداند يا براى لمس كردن چانه يا بينى اش دستانش را جلوى صورتش قرار دهد، مى توانيد به او مشكوك شويد. به عبارت ديگر اگر حركات عصبى ازش سر بزند و احساس ناراحتى كند، بدين معناست كه احتمالاً به شما دروغ مى گويد. علاوه بر اين به رنگ صورت، گونه ها و پريدن چشم فرد در حين صحبت كردن نيز توجه كنيد.ممكن است سرخ يا كبود شود يا پلك يكى از چشمانش زيادى بپرد.

۴) چيزى كه به نظر مشكوك برسد: ممكن است فرد ناطق، صحبت هايى بكند يا از اخبارى استفاده كند كه با يكديگر متناقض باشد يا به نظر منطقى و درست نرسد. اينها معمولاً بخشى از دروغ هستند.

۵) حالت تدافعى بيش از حد: اغلب فردى كه دروغ مى گويد حالت تدافعى بيش از حد به خود مى گيرد. او از پاسخ دادن به هر سؤالى پرهيز مى كند و حتى شما را به دروغ گفتن متهم مى كند و اين بدين معناست كه قصد دارد چيزى را از شما مخفى كند.

۶) عوض كردن موضوع مورد بحث: اگر فردى در حال دروغ گفتن به شما باشد و شما موضوع مورد بحث را ناگهان تغيير دهيد، اما بلافاصله از شما پيروى و به راحتى بحث جديد را دنبال خواهد كرد، زيرا اگر فردى حقيقت را بگويد، با وجود اين كه شما موضوع را عوض كرديد، حداقل از شما خواهد پرسيد كه چرا موضوع بحث عوض شد و خواهان ادامه بحث در مورد موضوع سابق خواهد بود.

پينوكيو را يادتان هست؟ وقتي دروغ مي گفت يك دماغ شش متري خيلي تابلو روي دستش مي ماند كه فقط با كمك فرشته مهربان درمان شد.

حال تصور كنيد اگر اين اتفاق در واقعيت هم مي افتاد چه غوغايي به پا مي شد. يك جورهايي دماغ همه توي چشم همديگر بود و اصلاً نمي شد در هيچ جاي دنيا رفت و آمد كرد.

خودتان هم دروغ مي گوييد؟ به نظرتان اگر دروغ نبود، دنيا جاي بهتري براي زندگي كردن نبود؟ بايد عرض كنيم كه همه آدم ها، حتي با وجدان ترين شان معمولاً روزي دو بار دروغ مي گويند اما چوب خط بعضي ها خيلي پر است و روزانه از دويست بار هم بيشتر زبان به دروغ مي گشايند و صد البته كه كك شان هم نمي گزد؛

در هر حال اگر نمي خواهيد سرتان كلاه برود و مي خواهيد دست آدم هاي دروغگو را رو كنيد، به واكنش ها و سيگنال هايي كه مي فرستند خوب توجه كنيد. در اين صورت شناسايي آنها كار چندان سختي هم نيست.

اصلي ترين راه براي شناسايي يك فرد دروغگو اين است كه زبان بدن را ياد بگيريد.

دروغ گفتن اصلاً كار بي اهميت و ساده اي نيست. هر كسي هم كه دروغ مي گويد بدون شك ردپايي از خود به جا مي گذارد. دروغگو به راحتي مي تواند سر و ته حرف خود را هم بياورد چون در بعضي مواقع بارها و بارها تمرين كرده است و مي داند چه مي خواهد بگويد اما كنترل كردن و مديريت زبان بدنش كار چندان ساده اي نيست.

 در واقع نقطه ضعف هر دروغگويي زبان بدن اوست كه در اختيارش نيست و شما مي توانيد با رمزگشايي آن به كذب بودن گفته هايش پي ببريد. البته توجه داشته باشيد كه همه اين علائم در مورد همه صدق نمي كند و اين گونه نيست كه با ديدن يكي از اين علائم تصور كنيد كه طرف صحبت تان دارد دروغ مي گويد اما اگر به حسن نيت طرف شك داريد و تصور مي كنيد حقيقتي را از شما پنهان مي كند، با دقت بيشتري روي حركت هايش تمركز كنيد و اگر چند تا از علائم زير را در رفتارش ديديد مي توانيد به صحت گفته هايش شك كنيد.

 روش های تشخیص دروغ و دروغگو

 ۱. دروغگو جلوي دهانش را مي گيرد

 وقتي با كسي بحث مي كنيم پيش مي آيد كه صورت مان را لمس كنيم اما زماني كه كسي دروغ مي گويد اين كار را بيش از حد انجام مي دهد. يكي از رايج ترين حركت ها اين است كه فرد دروغگو با دست جلوي دهانش را مي گيرد؛ سپس بيني اش را لمس مي كند. اين حركت از كودكي با ماست چون معمولاً بچه ها ناشي هستند و هميشه موقع دروغ گفتن دست شان را به سمت دهان شان مي برند. زماني كه بزرگتر مي شويم، كمي حرفه اي تر رفتار مي كنيم اما باز هم اين عادت در ما هست. براي همين هم دست آدم دروغگو بي اختيار به سمت صورتش مي رود، گوشه لب و يا لب بالايي را مي خاراند و يا همان طور كه گفتيم دماغش را لمس مي كند. دليلش هم اين است كه مغز از اين وضعيت ناراحت است و به دست ها دستور مي دهد تا جلوي دهان را بگيرند و اجازه ندهند دروغي از آن خارج شود. البته مغز موفق نمي شود اما شما موفق مي شويد با ديدن اين رفتار بفهميد طرف در حال دروغ بافي است.

 ۲. دروغگوها تپش قلب دارند

 با هر كلمه دروغ ضربان قلب دروغگو بالا مي رود. اگر طرف كمي ناشي باشد امكان دارد تپش قلب او را حس كنيد. از اين مهمتر اينكه گاهي همراه اين مسئله شخص عرق مي كند.

 ۳. مردمك چشم دروغگو بزرگتر مي شود

 تشخيص اين يكي كمي سخت است اما ردخور ندارد. به خاطر دلايل ساده فيزيولوژيكي مردمك چشم هاي فرد دروغگو بزرگتر مي شود. اگر متوجه شديد به طور ناگهاني اندازه مردمك چشم هاي طرف صحبت تان بزرگتر شد، علامت اين است كه ريگي به كفش دارد و واقعيت را نمي گويد. علاوه بر اين آدمي كه دروغ مي گويد بيشتر از حد طبيعي پلك مي زند.

 ۴. دروغگو حركت هاي افراطي از خود نشان مي دهد

 دروغگو مدام جنب و جوش دارد و تغيير وضعيت مي دهد. براي همين اين پا و آن پا مي كند، روي صندلي جابجا مي شود، پاهايش را روي هم مي اندازد و مدام جاي آنها را عوض مي كند و خلاصه اينكه يك جا بند نمي شود. اگر ديديد طرف صحبت تان مانند مار ماهي وول مي خورد، بدانيد كاسه اي زير نيم كاسه اش است.

 ۵. دروغگو در مشتش سرفه مي كند

 كسي كه دروغ مي گويد دلشوره دارد و حركت هاي غير ارادي از خود نشان مي دهد؛ براي مثال كسي كه دروغ مي گويد آرام در مشتش سرفه مي كند. يا اينكه يك گام به عقب مي رود و بدنش را عقب مي كشد. گاهي هم بازوها را به بالاي سر مي برد و دستي به پشت سرش مي كشد. دروغگوهاي حرفه اي هم بعضي از اين حركت هاي ناخودآگاه را بروز مي دهند.

 ۶. لبخند دروغگو تصنعي است

 اگر مي بينيد طرف مقابل به زور سعي مي كند لبخند بزند و لبخندش فقط به باز شدن دهانش ختم مي شود، بدانيد در حال لاپوشاني دروغش است. يك لبخند صادقانه و درست و حسابي كاملاً پت و پهن است و تمام ماهيچه هاي صورت را درگير مي كند؛ يعني اينكه گوشه لب ها كاملاً به عقب كشيده مي شود، گونه ها منقبض مي شوند و گوشه چشم ها كاملاً چين مي خورد.

 7. دروغگو چانه اش را زياد لمس مي كند

 از ديگر ژست هايي كه فرد دروغگو به طور ناخوداگاه بروز مي دهد اين است كه چانه خود را لمس مي كند، دست به موها مي كشد، گونه هايش را مي مالد و يا اينكه با گوشش بازي مي كند. البته تاكيد مي كنيم خاراندن يا لمس چانه الزاماً علامت دروغگويي نيست اما اگر به طرف شك داريد و مجموعه اي از اين علائم را ديديد، بهتر است بيشتر حواس تان را جمع كنيد.

 ۸. دهان دروغگو خشك مي شود

 تشويش دروني باعث مي شود دهان شخص دروغگو خشك شود. دروغگو به سختي آب دهانش را قورت مي دهد و مدام لب هايش را با زبان تر مي كند. اينها همه علائم استرس و دلهره دروني اوست كه احتمالاً از لو رفتن مي هراسد. ليوان آب هم گلوي خشك دروغگو را تر نمي كند.

 ۹. دروغگو تيك عصبي دارد

 دروغگو به طور غير ارادي ابرو در هم مي كشد، نگاهش را مي دزدد و يا مدام پلك مي زند. ماهيچه هاي صورت آدم دروغگو به طور جزئي منقبض مي شوند چون ماهيچه هاي صورت به طور مستقيم با مغز در ارتباطند؛ به همين دليل دروغگو به سختي مي تواند حركت هايش را به طور ارادي كنترل كند. چهره دروغگو به طور غيرعادي حالت عوض مي كند.

 ۱۰. دروغگو چشم هايش را مي مالد

 زماني كه به كسي شك كرده ايد و مي بينيد با انگشت اشاره چشمش را مي مالد، بدانيد كه فريب و نيرنگي در كار است. دروغگو اين كار را انجام مي دهد چون مي خواهد تماس ديداري را قطع كند و موقعيتي ايجاد كند كه اين طرف و آن طرف را نگاه كند. براي همين هم به طور غير ارادي دست به طرف چشم ها مي برد.

 ۱۱. دروغگو دست هايش را پنهان مي كند

 همه ما در زمان عادي موقع حرف زدن دست هايمان را تكان مي دهيم؛ اصلاً با حركت دست ها سعي مي كنيم منظورمان را بهتر بيان كنيم اما دروغگو حين حرف زدن اين كار را نمي كند بلكه برعكس سعي مي كند تا جايي كه امكان دارد حركت دست هايش را كنترل كند، به همين دليل هم دست هايش را در جيب يا پشت كمر مي گذارد، آنها را قلاب مي كند يا بدون هيچ تكاني دست ها را به حال خود رها مي كند.

 ۱۲. دروغگو بيشتر عرق مي كند

 اين يكي ديگر دروغگو را كاملاً تابلو مي كند؛ تعريق زياد نشان دهنده استرس و تشويش دروني فرد است. معمولاً صورت دروغگو قرمز مي شود و عرق مي كند. كسي كه مي ترسد دستش رو شود، عصبي و نگران است. براي همين هم غدد مولد عرق كه به سيستم عصبي وصل هستند عرق بيشتري توليد مي كنند. لباس هاي خيس آدم دروغگو دستش را رو مي كند.

كاري كه شما بايد بكنيد

اگر واقعيت را مي دانيد و مطمئن هستيد طرف دارد دروغ مي گويد، مراعات را كنار بگذاريد و بگوييد كه مي دانيد دروغ مي گويد. اجازه ندهيد او به اين كار عادت كند.

او را سوال پيچ كنيد و بخواهيد كه جزئيات بيشتري بدهد. به خاطر اينكه دروغگو به داستان ساختگي اش شاخ و برگ مي دهد. شما هم كم نياوريد و درباره مواردي كه مشكوك به نظر مي رسند، سوال پيچش كنيد. احتمال دارد بخواهد به شما احساس گناه بدهد و گله كند كه به او اعتماد نداريد. گوش تان به اين حرف ها بدهكار نباشد، اگر حس تان مي گويد او دارد دروغ مي گويد پافشاري كنيد.

شما به او احساس گناه بدهيد. بستگي دارد طرف چه نسبتي با شما دارد؛ براي مثال بگوييد تو كه به دوست چندين ساله ات دروغ نمي گويي؟

معمولاً آدم دروغگو حرف هاي ضد و نقيض مي زند. از طرفي هم هميشه گفته اند دروغگو حافظه ندارد. براي همين پا پي اش شويد و بخواهيد بخش هايي از داستانش را تكرار كند. البته اين تكنيك زماني خوب جواب مي دهد كه طرف يك داستان طولاني سرهم كرده باشد.

بلوف بزنيد. طرف را در موقعيتي قرار دهيد كه تصور كند حقيقت را مي دانيد؛ براي مثال طرف ادعا مي كند پول ندارد طلب شما را پس بدهد. مي توانيد با لحن ارامي بگوييد: «جدي! عجيبه! پس چرا فلاني ديشب مي گفت مي خواهي ماشين ات را بفروشي تا يك مدل بالاتر را بخري؟» اگر دروغ گفته باشد تمام نقشه هايش نقش بر آب مي شود و خودش را لو مي دهد. البته حواس تان باشد كه خيلي با قاطعيت بلوف نزنيد؛ به خاطر اينكه امكان دارد اشتباه كرده باشيد. در اين صورت خودتان كلي ضايع مي شويد.